Giới thiệu sách
Đầu tiên, dưới thời vua Tự Đức có Mạc Vân thi xã là hội thơ do hoàng thân nhà Nguyễn lập ra, nhưng chính nhà vua yêu thơ như Tự Đức lại không được góp “một chân” vào. Bởi vì người đứng đầu hội thơ là Tùng Thiện Vương, một hoàng thân nổi tiếng là chính trực chỉ mời những người có tài. Ngược lại, “loạn thần tặc tử” dưới thời vua Tự Đức là Cao Bá Quát lại được hoàng thân mời tham dự vì tài năng xuất chúng của mình.
Chưa dừng lại ở đó, mỗi mùa xuân về, vua Tự Đức đều tổ chức cuộc thi gọi là Họa ngự thi để quan lại thi vẽ minh họa cho những tác phẩm "tuyệt tác" của mình. Tuy nhiên, hậu nhân chúng ta lại chẳng biết gì về những bài thơ này. Ngược lại, vị quan dưới triều ông là Nguyễn Khuyến chỉ cần đụng cây nêu một cái cũng xuất khẩu thành văn, sáng tác câu đối cực hay mà ngày nay được rất nhiều người biết đến.
Cuối cùng, “tài năng” của vua Tự Đức còn được thể hiện khi tranh tài cùng các vị đại khoa. Giai thoại kể rằng, vua Tự Đức rất tự cao, từng nói:
- Trẫm không đi thi nhưng nếu đi thi nhất định trẫm sẽ đỗ Trạng nguyên.
Thấy mọi người không tán đồng, nhà vua liền nghĩ ra cách cùng một số vị đại khoa làm một bài luận rồi rọc phách nhờ người khác chấm giúp. Kết quả, bài thi của nhà vua đứng cuối cùng và còn bị phê rằng:
- Bài này tỏ ra tác giả là một người học rộng, khí phách, không phải là người thường nhưng là người không có tài mấy!
Người ta thường nói "tốt khoe xấu che", nhưng có vẻ vua Tự Đức là người đặc biệt, thích một lối đi riêng, đó là đi… vào lòng đất.
Giai thoại vua Tự Đức và giai thoại của quan dưới triều ông là Nguyễn Khuyến có rất nhiều điều đáng để hậu nhân xem xét. Trong khi vua Tự Đức được biết đến là người thi văn hạng bét thì Nguyễn Khuyến được đặt biệt danh là Tam Nguyên Yên Đổ. Trong khi vua Tự Đức tổ chức cả một cuộc thi để quan lại vẽ minh họa cho những tác phẩm thơ ca "tuyệt tác" của mình mà giờ chẳng mấy ai biết đến, Nguyễn Khuyến chỉ cần vấp phải cây nêu cũng có thể xuất khẩu thành thơ được hậu thế ngợi ca. Chưa hết, giai thoại vấp cây nêu này còn đặc biệt hơn ở chỗ: Nguyễn Khuyến đã viết câu đối rất độc đáo này sau khi ông chán nản với cảnh nước mất nhà tan mà từ quan về quê (năm 1884). Còn vua Tự Đức vào năm Tự Đức thứ 30 (1877), lại chính là người đã đổi quy định dựng nêu thành ngày 30 Tết như ngày nay. Giờ ngẫm lại, không biết cụ Khuyến nhà ta có đang nhắc khéo đến ai không nhỉ? --- Nguồn: Sở Du lịch Thừa Thiên Huế, Tết Hoàng Cung, sách Nguyễn Khuyến Tác phẩm của NXB Khoa học xã hội năm 1984.
Giai thoại vua Tự Đức và giai thoại của quan dưới triều ông là Nguyễn Khuyến có rất nhiều điều đáng để hậu nhân xem xét. Trong khi vua Tự Đức được biết đến là người thi văn hạng bét thì Nguyễn Khuyến được đặt biệt danh là Tam Nguyên Yên Đổ. Trong khi vua Tự Đức tổ chức cả một cuộc thi để quan lại vẽ minh họa cho những tác phẩm thơ ca "tuyệt tác" của mình mà giờ chẳng mấy ai biết đến, Nguyễn Khuyến chỉ cần vấp phải cây nêu cũng có thể xuất khẩu thành thơ được hậu thế ngợi ca. Chưa hết, giai thoại vấp cây nêu này còn đặc biệt hơn ở chỗ: Nguyễn Khuyến đã viết câu đối rất độc đáo này sau khi ông chán nản với cảnh nước mất nhà tan mà từ quan về quê (năm 1884). Còn vua Tự Đức vào năm Tự Đức thứ 30 (1877), lại chính là người đã đổi quy định dựng nêu thành ngày 30 Tết như ngày nay. Giờ ngẫm lại, không biết cụ Khuyến nhà ta có đang nhắc khéo đến ai không nhỉ? --- Nguồn: Sở Du lịch Thừa Thiên Huế, Tết Hoàng Cung, sách Nguyễn Khuyến Tác phẩm của NXB Khoa học xã hội năm 1984.
